O parafii
ZARYS DZIEJÓW PARAFII RUDKA W 80 ROCZNICĘ JEJ UTWORZENIA 1942 – 2022
OD DREWNIANEJ KAPLICY DWORSKIEJ I MODRZEWIOWEGO KOŚCIÓŁKA DO NOWEJ MUROWANEJ ŚWIĄTYNI
Od bardzo dawnych czasach czasów, bo od ponad 500 lat temu, jedna część wsi Rudka należała do parafii Radłów aż do 1938r, z niewielkimi przerwami. Druga część wsi należała wówczas do parafii Wierzchosławice. Jak do tego doszło? Otóż w XI wieku królowa Judyta- druga żona księcia Władysława Hermana dokonała darowizny na rzecz klasztoru Benedyktynów w Tyńcu w postaci dóbr, którymi były między innymi osady książęcych rudników w Rudce i w Kargowie. Wytapiali oni żelazo z rudy darniowej, której pokłady na tym terenie zalegały w ziemi na głębokości od ok. 0,7 m. Z czasem dwie części wsi Rudka przeszły w ręce szlacheckie, a ich właścicielami byli Piotr Słąka i rodzina Górków z rodu Janinów. Jedna część Rudki tzw. klasztorna, była nadal własnością klasztoru Benedyktynów w Tyńcu.
W 1524 roku biskupem krakowskim został Piotr Tomicki. Postanowił on powiększyć dobra klucza radłowskiego będącego własnością biskupów krakowskich, liczącego 16 wsi. Radłów był centrum tego klucza, tu mieścił się jego zarząd oraz pałac biskupi, w którym to od czasu do czasu przebywali na krótko kolejni biskupi krakowscy, np. przy okazji podróży w inne rejony Polski. W 1525r tenże biskup kupił część wsi Rudka od Mikołaja Zakrzowskiego za 900 florenów węgierskich. W 1528r od klasztoru Benedyktynów w Tyńcu nabył w drodze zamiany za wsie Jeziorzany i Przeczycę drugą część wsi Rudka oraz wieś Kargów i włączył je do dóbr klucza radłowskiego. Trzecia część Rudki pozostała w rękach szlacheckich. Poddani z Rudki pracowali więc w dobrach biskupich, odrabiali pańszczyznę, składali ustalone daniny itp. W 1581r wieś Rudkę przydzielono w całości do parafii Wierzchosławice. Ten stan trwał zaledwie kilka lat, bo już w 1610r Rudka wymieniana jest w dokumentach jako wieś należąca do parafii Radłów w 2/3 części. Pozostała część Rudki należała do parafii Wierzchosławice. W latach 1618-1748 istniała we wsi Rudka kaplica mszalna dworska, pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego. Wspomina o niej inwentarz z 1668r. W tej kaplicy księża z Radłowa odprawiali nabożeństwa w wyznaczone dni w roku. Wraz z upływem czasu zmieniali się właściciele dóbr szlacheckich w Rudce, a znaczną ich część przejął ród Sanguszków, których własnością były majątki w wielu podtarnowskich wsiach i nie tylko, mający w swoich rękach także duży dwór w Wierzchosławicach , pola dworskie i las wierzchosławicki.
Budowa modrzewiowego kościółka w Rudce około 1848r. Dzierżawcą dóbr wierzchosławickich księcia Sanguszki do których należała część Rudki został w roku 1843 Piotr Wodzicki. Był on dobrym gospodarzem, wykazywał wiele troski o uzdrowienie bardzo zaniedbanej gospodarki w dobrach Sanguszków. Przebudował pałac dworski w Wierzchosławicach, pobudował wiele nowych budynków gospodarczych, stare wyremontował, wydając na to dużą sumę tj. 13090zł. Zadbał też o prawidłową uprawę roli, o Las Wierzchosławicki, o respektowanie przez sąsiadów granic włości Sanguszków. Postanowił on wybudować w Rudce w latach 1848 -1850 modrzewiowy kościółek, który zastąpił drewnianą kaplicę dworską. Została ona rozebrana gdyż była zbyt mała a jej stan techniczny był coraz gorszy. Ponieważ nabożeństwa były odprawiane w niej w niedziele i święta musieli pokonywać odległość ok.5 km do kościoła w tylko w wyznaczone dni w roku, pracownicy dworu i poddani z Rudki chcąc uczestniczyć we Mszy św.
Na zdjęciu: Kościółek modrzewiowy który wybudował dziedzic Piotr Wodzicki w Rudce około 1748r a potem w 1761r przeniósł go do Rogowa za Wisłę, skąd po latach trafił do skansenu Ziemi Kieleckiej w Tokarni koło Kielc, jako zabytek wysokiej klasy. Pomocy finansowej przy budowie tego kościółka udzielił Piotrowi Wodzickiemu jego brat- ksiądz Michał Wodzicki. Był to bogaty duchowny, mający liczne dobra które odziedziczył po śmierci ojca. Był też bardzo wpływowym duchownym z najbliższego otoczenia biskupa krakowskiego, mającym dobre kontakty z królewskim dworem.
Pobierz PDF żeby dowiedzieć się więcej.